Saznajte na koji način se najbrže može otkriti uzrok poremećaja ravnoteže i kako se leči…
Vrtoglavica je izraz koji se najčešće upotrebljava u opisu nekoliko sasvim različitih subjektivnih stanja u vezi sa smetnjama u ravnoteži. Vrtoglavica može biti centralnog porekla (oštećenje različitih moždanih struktura) ili perifernog (oštećenje struktura unutrašnjeg uha).
U slučaju perifernih oštećenja, uz vrtoglavicu se veoma često javljaju i gubitak sluha, mučnina, povraćanje, znojenje nistagmus (nevoljni trzaji očne jabučice) koji je spoljni pokazatelj poremećene funkcije centra za ravnotežu u unutrašnjem uhu.
Smetnje u ravnoteži
Smetnje u ravnoteži mogu biti stalne ili povremene, u epizodama. Vreme trajanja simptoma i tok bolesti mogu upućivati na dijagnozu, odnosno na uzroke poremećaja u ravnoteži. Epizode koje su akutne, rotatorne vrtoglavice koje traju manje od minuta, obično su povezane s perifernim vestibularnim oštećenjem. Vrtoglavica koja traje nekoliko minuta do jednog sata može biti posledica Menijereove bolesti ili fobičkog/anksioznog poremećaja, dok se dugotrajna vrtoglavica sa akutnim rotatornim vertigom u trajanju od nekoliko dana sa postupnim poboljšanjem javlja u slučaju vestibularnog neuritisa, Menijerove bolesti, migrene ili takozvanog viru-snog labirintitisa.
Dijagnostika
Osobe koje pate od vrtoglavice najčešće se upućuju kod nekoliko specijalista iz različitih oblasti, pa su prilikom dijagnostikovanja poremećaja uključeni neurolog, otorinolaringolog, internista, oftalmolog i fizijatar. Glavna dijagnostička pretraga za ispitivanje smetnji u ravnoteži jeste elektronistagmografija (ENG). U sklopu detaljnije obrade mogu se napraviti osnovne laboratorijske krvne analize, stabilometrija, tonski audiogram, evocirani potencijali moždanog stabla (BERA), ultrazvučno ispitivanje krvnih sudova koje dopremaju krv do mozga (Doppler), EKG, RTG vratnog dela kičme, skener ili magnetna rezonanca glave (mozga).
Lečenje
S obzirom na različite uzroke vroglavica, postoji nekoliko terapijskih pristupa. Bolničko lečenje potrebno je kod izraženijih simptoma poremećaja ravnoteže ili ukoliko se sumnja na moždani udar. U slučaju jake vrtoglavice praćene mučninom i povraćanjem potrebna je simptomatska terapija koja se sa-stoii od nadoknade tečnosti oralnim
ili putem infuzije, primenom lekova protiv mučnine i sredstava za smirenje. Ako je reč o perifernom uzroku, najčešće nije potrebna terapija. U slučaju središnjih uzroka vrtoglavice, ukoliko se radi o moždanom udaru u području moždanog stabla ili malog mozga, sprovodi se terapija prema postavkama lečenja moždanog udara. Ukoliko se radi o vaskularnim, odnosno cirkulacijskim smetnjama, sprovodi se terapija lekovima radi poboljšanja cirkulacije mozga i unutrašnjeg uha. Ako postoje smetnje u vratnim pršljenovima, fizijatar može propisati fizikalnu terapiju. Posttraumatska vrtoglavica nastaje nakon povrede glave ili potresa mozga kad dolazi do oštećenja finih struktura unutrašnjeg uha, a može biti uzrokovana i trzaj nom povredom vratnih pršljenova, kao posledica saobraćajnih nesreća.
Smetnje u ravnoteži kod starijih osoba
Kao posledica fiziologije starenja slušnog i vestibularnog sistema javljaju se anatomske promene koje za posledicu imaju poremećaje sluha i ravnoteže. S godinama, javlja se smanjenje broja čulnih receptora u unutrašnjem uhu, propadanje i degeneracija neuralnih elemenata, te smanjenje broja ćelija u temporalnom delu mozga, što sve zajedno produžava vreme centralne obrade podataka iz slušnog i vestibularnog sistema i doprinosi smetnjama u ravnoteži. Gotovo polovina starije populacije ima, u određenoj meri, oštećen sluh, što može u značajnoj meri uticati na kvalitet života i mogućnost komuniciranja.
Vrtoglavica, osećaj nestabilnosti i zanošenje pri hodu vrlo su česti kod starijih pacijenata i ne moraju biti povezani sa nekom određenom bolešću. U više od četvrtine slučajeva poremećaja ravnoteže ne može se utvrditi uzrok.
Vrste vrtoglavica
Poremećaji ravnoteže mogu se podeliti u četiri osnovne kategorije:
Vrtoglavica (vertigo) – osećaj kretanja (rotatorni ili linearni) bolesnika ili njegove okoline, često praćen vegetativnim simptomima kao što su mučnina ili povraćanje. Postojanje vrtoglavice podrazumeva poremećaj središnjih ili perifernih nervnih puteva sistema za ravnotežu.
Sinkopa ili presinkopa – osećaj neposrednog gubitka svesti ili nesvestica, često je praćen neugodnim osećanjem, mučninom, strahom i prolaznim gubitkom vida. Do sinkope dolazi kad dovod krvi u mozak padne ispod određenog nivoa.
Osećaj nestabilnosti – osećaj neravnoteže, nesigurnosti koji nastaje kao posledica vestibularne disfunkcije, neuromuskularne bolesti ili multiplog senzoričkog deficita.
Neodredene smetnje – često nastaju kao posledica emocionalnih ili psihičkih smetnji (teskobe, fobije, stres) ili hiperventilacije.
Dr Rodoljub Ristić
