Tanko crevo

U sastav tankog creva ulaze dvanaestopalačno crevo, jejunum i ileum….

Dvanaestopalačno crevo
To je prvi deo tankog creva. Dužina mu iznosi 20-30 cm a široko je prosečno 4 cm. Ima oblik potkovice. Početni deo, dug oko 5 cm, nazivan od strane rendgenologa bulbusom, a koji liči na zapetu, ima najveći značaj za ispitivanje, pošto je na njemu čir najčešće lokalizovan. Srednji deo dvanaestopalačnog creva pravi luk oko glave žlezde gušterače, čiji se kanal, kao i glavni žučni kanal, ulivaju u tom delu, oko 10 cm ispod vratarnika želuca.

Jejunum i ileum
Jejunum je dug oko 2,5 m a ileum prosečno 3,5 m. Granica između pojedinih delova tankog creva nije tako jasna. Jejunum je u krvnim sudovima mnogo bogatiji ,od dvanaestopalačnog creva, zatim njegov zid je deblji a sam zjap širi. Međutim,u donjem delu ileum se sužava. Prelaz ileuma u debelo crevo (cekum, slepo crevo) nalazi se s desne strane, na granici izmedu srednje i donje prave koja spaja greben karlične kosti s pupkom. Tanko crevo je pričvršceno za trbušni zid pomoću mezenterijuma (opornjaka). On predstavlja duplikaturu trbušne maramice. Bogat je krvnim i limfnim sudovima, kao i masnim tkivom.

Prema obliku arterijske mreže u mezenterijumu razlikuje se gornji (jejunum) od donjeg dela tankog creva (ileuma). Isto tako i prema ,masnom tkivu — ono je jače razvijeno u ileumu, prelazi od mezenterijuma i na zid creva, dok u jejunumu masno tkivo mezenterijuma ne dopire do creva. Ileum je mnogo bogatiji od jejunuma u limfnim čvorovima.

Gradja zida tankog creva
Zid tankog creva sastoji se iz tri sloja:
unutrašnjeg — sluzokože,
srednjeg — mišićnog,
i spoljnog, koji čini trbušna maramica.
Sluzokoža je vrlo bogata krvnim sudovima. Sluzokoža pravi poprečne spiralne ili kružne nabore, koji su najveći u završnom delu dvanaestopalačnog creva, pa se postepeno smanjuju, iščezavajući potpuno pri kraju ileuma. Ovi nabori imaju vrlo značajnu ulogu u varenju i apsorpciji hrane, jer povećavaju aktivnu površinu creva. Tome naročito doprinose crevne resice, mnogobrojni izdanci sluzokože u vidu sisica. U dvanaestopalačnom crevu ima ih najviše i tamo su najduže, a što se ide niže, to ih je manje i kraće su. Ove resice pokrivene su epitelom a sadrže kapilare, limfne sudove i nervna vlakna čelije epitela služe za upijanje crevnog sadržaja. U resicama se nalaze i ćelije koje luče crevne fermente i sluz.

FUNKCIJA TANKOG CREVA
Motorne funkcije
— Hrana dosta brzo prolazi kroz tanko crevo. To, razume se, zavisi od vrste hrane, stanja želuca, načina pripreme uzetog obroka, od toga da li je debelo crevo ispražnjeno ili nekih drugih činilaca. Kada se proguta barijumska kaša, rendgenskim pregledom se može videti da se kaša može pojaviti (njen prvi deo) u krajnjem delu il-uma već posle 1,5-3 časa, mada se i posle sedam časova mogu u njemu još zadržati ostaci barijumske kaše. Kad hrana ulazi u želudac ili u dvanaestopalačno crevo, dolazi do refleksa želudačno-ilealnog, koji izazove jače pokrete završnog dela ileuma i istiskivanje njegovog sadržaja u slepo crevo.Na prelazu ileuma u slepo crevo postoji jedan nabor crevne sluzokože, valvula (klapna), koja zatvara crevni zjap i sprečava kao kakav ventil da se sadržaj iz slepog creva vraća u ileum. Medjutim, ona se otvara u toku peristaltičkih pokreta tankog creva ili pri ulaženju hrane u želudac. Postoje različiti oblici crevnih pokreta, zahvaljujući specijalnom rasporedu glatkih mišića crevnog zida i specijalnom nervnom spletu koji reguliše aktivnost tih mišića. Ovi pokreti doprinose mešanju crevnog sadržaja (prstenastim grčevima koji u vidu brojanica ispresecaju crevni sadržaj) i njegovom p-tiskivanju naniže
— peristaltički talasi koji se sastoje u tome da u jednom delu nastupi kružni grč creva, a u narednom, nizvodnom delu, olabavljenje, proširenje crevnog zjapa. Crevni sadržaj biva pomeren, a kako se ovakvi pokreti ritmički smenjuju celorm dužinom creva, to njihov sadržaj biva u vidu talasa potiskivan naniže.

Nervna vlakna creva
U creva ulaze vlakna i simpatičkog i parasimpatičkog autonomnog nervnog sistema. Pri draženju i parasimpatičkog nerva crevni pokreti bivaju povećani, a pojavljuju se i grčevi creva. Naprotiv, kad je nadražen simpatikus, crevni pokreti bivaju smanjeni i usporeni.

Crevno varenje hrane
Pod varenjem se podrazumeva pretvaranje unete hrane, putem hemijskih procesa, u produkte, koje organizam može da koristi za svoje energetske potrebe i potrebe rastenja i zamene tkiya. Većina hranljivih materija su vrlo složenog sastava, tako da se ne mogu direktno koristiti. One se moraju prethodno razgraditi u prostije spojeve (belančevine u aminokiseline, složeni šećeri u proste,a masti u glicerin i masne kiseline.

Crevno upijanje hranljivih sastojaka
Krajnji proizvodi fermentnog dejstva na hranu su nespecifični rastvorljivi, po svom hemijskom sastavu mnogo prostiji od prvobitne hranljive supstancije. Oni prodiru kroz crevnu sluzokožu. Već tu, za vreme prolaza kroz ćelije crevne sluzokože, može da dođe do ponovne sinteze iz razgradnih produkata. Taj proces ubrzava crevnu apsorpciju. Sem tog aktivnog prenošenja upijanje se vrši i prostom difuzijom i osmozom, pošto je crevna sluzokoža jedna membrana koja je propustljiva za vodu i soli, a nepropustljiva (pod normalnim uslovima) za belančevine. Na aktivnost crevne sluzokože utiče hormon nadbubrežne žlezde. Tako, kada je ona razarena, upijanje grožđanog šećera i masti je otežano, a isto tako i soli.