Verovali ili ne, stres ili izloženost hladnoći mogu da učine da prsti naglo promene boju, od beličaste do tamno modre. Ovaj proces uglavnom prate i jaki bolovi.U pitanju je o Rejnoov sindrom ili Rejnova bolest, nazvana po francuskom lekaru Morisu Rejnou koji je prvi uočio ovu reakciju još 1850. godine.
Rejnoov sindrom opisuje se kao stanje u kom niska temperatura ili jake emocije izazivaju nagle i prolazne napade promene boje prstiju, nosa, brade, ušiju i drugih isturenih delova tela. Tipičan napad promene boje kože ima tri faze i manifestuje se najpre bledilom, potom modrilom (cijanozom) i na kraju crvenilom zahvaćenih delova tela, što može da traje od nekoliko minuta do jednog sata.
Dve vrste
Prema načinu nastanka i manifestacijama Rejnoov sindrom može da bude primaran idiopatski, Rejnoova bolest ili sekundarni. Većini bolesnika sa Rejnoovim fenomenom javlja se primarni oblik poremećaja, kao posledica preosetljivosti ili neadekvatnog odgovora na dejstvo niske temperature i/ili stresa usled narušenih mehanizama vazomotorne kontrole unutar i izvan krvnog suda. Ipak, tačan uzrok nastanka ove pojave još se ne zna.
Sekundarni oblik Rejnoovog sindroma prate različita oboljenja, kao što su sistemske bolesti vezivnog tkiva, endokrinološki poremećaji, opstruktivne bolesti arterija gornjih i donjih ekstremiteta, a može da se javi i u sklopu stečenih i profesionalnih oštećenja ili tokom primene nekih lekova.
Rejnoov fenomen se javlja čak kod oko 3-10 odsto ljudi i najčešće nije povezan sa bolešću (primarni) i predstavlja prolazan poremećaj koji ne ostavlja trajne posledice. Približno 10 odsto osoba sa Rejnoovim fenomenom (oko 0,2 – 1 odsto populacije) oboli od neke bolesti, najčešće neke od sistemskih bolesti vezivnog tkiva.
Primarni oblik poremećaja uglavnom se javlja u drugoj i trećoj deceniji, značajno češće je zastupljen kod žena i onih koja žive u hladnim klimatskim područjima. Pojava Rejnoovog fenomena posle 40. godine češće je posledica sekundarnog poremećaja.
REJNOOV SINDROM SIMPTOMI
Karakteristični simptomi Rejnoove bolesti su: trična pojava bledila, modrila i crvenila zahvaćenog dela tela nakon izlaganja hladnoći ili nekom drugom provocirajućem faktoru.
U prvoj, bledoj, fazi Rejnoove bolesti dolazi do snažnog grča mišića zida krvnog suda.
U cijanotičnoj (modroj) fazi dolazi do refleksnog opuštanja glatkih mišića i usporenog protoka krvi zbog širenja krvnog suda.
U fazi eritema (crvenila) Rejnoove bolesti dolazi do hiperemije i uspostavljanja normalne cirkulacije.
U toku napada, u fazi bledila i modrila pacijenti sa Rejnoovim fenomenom osećaju jak bol i hladnoću na zahvaćenom delu tela, a u fazi crvenila mravinjanje i toplotu.
Dijagnostika
Za postavljanje dijagnoze Rejnoovog fenomena neophodan je podatak o preosetljivosti na hladnoću, odnosno detaljan opis tegoba koji pacijent predočava lekaru a nakon obavljenog pregleda reumatologa, slede još neka dopunska ispitivanja poput kapilaroskopskih pregleda i određivanja skrining imunoseroloških analiza.
REJNOV SINDROM LEČENJE
Terapija Rejnoovog fenomena podrazumeva primenu čitavog niza nefarmakoloških postupaka, a u upornim i težim oblicima se primenjuje i farmakološka terapija. Lečenje sekundarnog Rejnoovog fenomena se sprovodi u okviru osnovne bolesti.
Obuka bolesnika sa Rejnoovim fenomenom je bitan deo lečenja.
Bolesnici bi trebalo da nauče kako da ublaže tegobe i spreče pojavu novih napada. Ako se bolesnici oblače toplo, nose rukavice, udobnu obuću, igbegavaju izlaganje hladnoći, uzimanje hladnih napitaka, prekinu sa pušenjem, izbegavaju stresne situacije, mogu značajno da ublaže i prorede napade.
Od lekova koji utiču na krvne sudove i protok i krvi najčešće se upotrebljavaju antagonisti
kalcijumskih kanala, a u najtežim oblicima lečenje
podrazumeva primenu analoga prostaciklina, koji osim snažnog vazodilatatornog efekta imaju iimunomodulatornu ulogu.
Osim sistemske medikamentozne terapije lokalno se primenjuju i topikalni preparati iz grupe nitrata, koji takođe i imaju vazodilatatorni efekat, ali su znatno kraćeg
dejstva u odnosu na sistemsko lečenje.
Primena hiperbarične oksigenoterapije je u
potpunosti opravdana pored standardne terapije
lekovima i neizostavan je vid lečenja u najtežim
oblicima koje prati pojava ranica.
