Debelo crevo bolovi
Šta je bol u debelom crevu?
To je svaka vrsta bola koja se oseća u kolonu debelog creva. Ovaj bol je simptom neke uzročne bolesti i može da se javi uz druge simptome, kao što su dijareja, konstipacija, flatulencija (ispuštanje gasova) i abdominalna distenzija (nadutost). U većini slučajeva, kada se javi bol u trbuhu, teško je odrediti iz kog određenog organa potiče, a posebno kada nema drugih simptoma. Bol u debelom crevu je jedan od takvih slučajeva pa bi trebalo da se ispituje kao i svaki bol u trbuhu, a poželjno je da se lokalizuje u određenom kvadrantu ili regiji trbuha.
Debelo crevo, ili kolon, je najduži deo debelog creva i nalazi se završnom delu ljudskog gastrointestinalnog trakta. Debelo crevo je kraće i šire od tankog creva na koje se nastavlja. Većina aktivnosti unutar debelog creva, kao što su resorpcija viška vode i skladištenje otpada (izmeta), zapravo de odvija u debelom crevu (kolonu). Tečni sadržaj iz tankog creva prelazi u deo debelog creva koji se zove slepo crevo. Odatle prolazi kroz različite delove debelog creva (kolona), u kome se pretvara iz tečne kaše u čvrst, mada još mekan izmet koji se na kraju procesa izbacuje iz organizma. Kada je debelo crevo obolelo, prolazak otpada je otežan ili je njegovo izbacivanje iz kolona onemogućeno pa tada može da se javi bol u predelu debelog creva.
Lokalizovani bol u debelom crevu
Debelo crevo je smešteno u trbušnoj duplji. U opštem smislu, abdomen, ili trbuh, može da se podeli na 4 kvadranta – (od vrha u smeru kazaljke na satu) desni gornji kvadrant, levi gornji kvadrant, levi donji kvadrant i desni donji kvadrant. Kroz svaki od ovih kvadranata prolaze različiti delovi debelog creva.
- Ushodni (uzlazni) kolon (colon ascedens) – deo gde sadržaj slepog creva ulazi u debelo crevo i putuje nagore (desni donji kvadrant i desni gornji kvadrant).
- Poprečni kolon (colon transversum) – mesto gde se sadržaj debelog creva kreće bočno s desna na levo (desni gornji kvadrant i levi gornji kvadrant).
- Nishodni (silazni) kolon (colon descendens) – mesto gde sadržaj debelog creva počinje da se kreće nadole (levi gornji kvadrant i levi donji kvadrant).
- Sigmoidni kolon (colon sigmoideum) – mesto gde se sadržaj debelog creva kreće s leva na desno blago silaznom putanjom da bi se izlio u rektum (levi donji kvadrant).
Desna strana
Ushodni kolon počinje u desnom donjem kvadrantu i proteže se nagore do desnog gornjeg kvadranta. Na donjoj strani jetre, kod hepatičke fleksure, skreće ulevo i odatle se pruža njegov poprečni deo. Dakle, kompletnu desnu stranu trbuha zauzima čitav ushodni kolon i prvi deo poprečnog kolona.
Leva strana
Leva polovina poprečnog kolona se proteže od desnog gornjeg kvadranta do levog gornjeg kvadranta. Kod slezinske fleksure se previja i postaje nishodni kolon koji se pruža nadole do levog donjeg kvadranta. Odatle nastavlja dalje kao sigmoidni kolon i spaja se sa rektumom.
Ushodni (uzlazni) kolon
Bol u ushodnom kolonu se manifestuje na desnoj strani trbuha. Postoje brojni drugi uzroci bola u desnom delu trbuha.
Poprečni kolon
Bol u poprečnom kolonu se oseća širom gornjeg dela trbuha. Postoje brojni drugi uzroci bola u gornjem delu trbuha.
Nishodni (silazni kolon)
Bol u nishodnom kolonu se javlja po levoj strani trbuha. Postoje brojni drugi uzroci bola u levom delu trbuha.
Sigmoidni kolon
Bol u sigmoidnom kolonu se oseća u levom donjem kvadrantu trbuha ili na levoj strani karlice. Postoje brojni drugi uzroci bola u levom donjem delu trbuha.
Drugi simptomi
Bol u debelom crevu je simptom koji mogu da prate:
- konstipacija ili dijareja
- preterana flatulencija
- otežano ili bolno vršenje nužde (dishezija)
- krvarenje iz rektuma
- krv ili sluz u stolici
- abnormalno krčanje creva
- abdominalna distenzija (nadutost)
- nadimanje
- mučnina i ponekad povraćanje
Uzroci bola u debelom crevu
Postoje brojni poremećaji koji utiču na debelo crevo i koji izazivaju bolove. Takva oboljenja mogu da zahvate čitavu dužinu debelog creva, a i druge delove digestivnog sistema, ili da budu izolovana u određenim delovima debelog creva. Ove uzroke možemo da kategorišemo prema prirodi bolesti – infektivni, upalni, traumatski, vaskularni i izrasline.
Infekcijekoje izazivaju bol u debelom crevu
- Infektivni kolitis je upala debelog creva usled infekcije, najčešće izazvane bakterijama, kao što su sojevi ešerihije koli, salmonele, šigele i kampilobaktera, ili parazitima, kao što je dizenterična ameba (amebijaza).
- Pseudomembranozni kolitis nije prava infekcija ali se javlja usled prenamnožavanja jedne vrste bakterije koja se zove klostridijum dificile, a do čega najčešće dolazi nakon uzimanja antibiotika. Poznat je i kao antibiotikom izazvani proliv. Ova bakterija luči toksine koji iritiraju debelo crevo.
- Divertikulitis je upala kesastih proširenja sluznice (divertikula) koja se formiraju u debelom crevu, naročito u njegovim donjim delovima. Može biti posledica infekcije ali i neinfektivnih faktora poput ishemije (slabog dotoka krvi u divertikule).
Upale
- Zapaljenske bolesti creva su među najčešćim, neinfektivnim, zapaljenskim oboljenjima debelog creva. Ulcerozni kolitis zahvata samo kolon i rektum ali Kronova bolest može da zahvati bilo koji deo digestivnog sistema, uključujući i debelo crevo. Veruje se da je posledica autoimunog mehanizma.
- Mikroskopski kolitis je upala zida debelog creva praćena zadebljanjem vezivnog tkiva (kolageni kolitis) ili većom koncentracijom belih krvnih zrnaca u debelom crevu (limfocitni kolitis). Može biti posledica infekcije ili autoimunog poremećaja, mada je pravi uzrok nejasan.
Trauma
- Povreda debelog creva može da nastane usled traume abdomena, bilo tupim udarom, bilo probadanjem.
- Operacija debelog creva ili susednih struktura može da dovede do bola u debelom crevu. Trebalo bi da kratko traje, do zaceljenja rane.
- Kolonoskopija ili biopsija su dijagnostičke procedure koje mogu da prouzrokuju bol po završetku istih, mada takvi bolovi kratko traju, najviše nekoliko dana.
- Izlaganje radijaciji abdomena pri lečenju raka debelog creva ili druge strukture u abdomenu, može da dovede do povrede debelog creva.
Izrasline
- Polipi debelog creva su male izrasline koje se formiraju na zidu debelog creva. Uglavnom su benigni tumori i bezopasni su, mada neki imaju potencijal za prelazak u kancerogene. Polipi su najčešće asimptomatični do kasnijih stadijuma kada počinju da opstruiraju debelo crevo.
- Rak debelog creva je maligni tumor u debelom crevu. Može da se pojavi na tkivu zida debelog creva (primarni) ili da se proširi na debelo crevo usled raka na nekom daljem mestu (metastaza).Ovo je najopsniji uzrok za bol debelog creva.
Vaskularni uzroci
- Ishemijski kolitis je upala debelog creva do koje dolazi usled prekida u dotoku krvi u debelo crevo. Manje snabdevanje debelog creva kiseonikom dovodi do ishemije koja može da traje veoma dugo i izaziva bol debelog creva.
- Infarkt creva je odumiranje dela zida debelog creva koje obično sledi nakon prekida u dotoku krvi (ishemijski kolitis), a ponekad i nakon bakterijske infekcije. Tkivo počinje da se raspada i to je poznato kao gangrena.
Opstrukcija
- Volvulus je uvrtanje creva koje izaziva crevnu opstrukciju i može da ometa dotok krvi do zida creva. Kada je u pitanju debelo crevo, do ovoga najčešće dolazi u slepom crevu ili sigmoidnom kolonu.
- Adhezije su trake ožiljačnog tkiva koje mogu da izazovu suženje debelog creva. Obično prate upale, a mogu da nastanu i nakon operacije abdomena, posebno kod ponavljanih procedura.
- Fekalna impakcija je nakupljanje stolice u sigmoidnom kolonu ili rektumu, a koja se pretvara u tvrdu, suvu masu. Ovo je komplikacija ozbiljne konstipacije.
- Drugi uzroci opstrukcije debelog creva mogu biti polipi na debelom crevu, rak debelog creva i divertikulitis, o kojima smo već govorili svi mogu izazvati bolove u predelu debelog creva.
