BOLESTI ŽUČNE KESE I ŽUČNOG KANALA
U 80% slučajeva, glavni uzrok akutnog zapaljenja žučne kesice (holecistitis) je zapušenje žučnih kanala postojanjem neke prepreke za oticanje žuči a to je najčešće kamen. Žučna kesica, koja ima kapacitet oko 40 cm kubnih (duga je 10 cm), nastavlja se kanalom žučne kesice (dug 3cm a prečnika 3 mm), spaja se sa glavnim jetrenim kanalom i čini glavni žučni kanal, dužine 7,5 cm i prečnika 6 mm. Ovaj kanal spaja se sa kanalom pankreasa (gušterače) pa se oba ulivaju u 12-palačno crevo. Akutno zapaljenje može se javiti bez postojanja kamena: kod trauma,opekotina, sepse, porođaja, hirurške intervencije u okolini. Češe se viđa, kao i hronično zapaljenje, kod žena koje su rađale, kod gojaznih, od 30.-60. godine.
Simptomi
Simptomi su: bol u vidu kolika (grčeva), stalan i čupajući (pod desnim rebarnim lukom), 3-6 sati posle masnog jela, muka, povraćanje, temperatura preko 38 stepeni, može postojati i žutica, nadut trbuh.
Komplikacije zapaljenja su: prsnuće kesice, truležno zapaljenje (gangrena), zapaljenje trbušne maramice, jetre i pankreasa. Lečenje je bolničko i to hirurško (rano ili odloženo) i kućno (lekovi, dijeta i si.).
Kamenje u žuči
Ovo je vrlo česta bolest, poznata još od najstarijih vremena. Kamenčići se stvaraju zbog pramena u sastavu žuči (žuč luči jetra iz koje otiče u žučnu kesu), usporenog oticanja žuči, zapaljenja sluzokože žučne kese. Česta je kod osoba čija je ishrana bogata mastima životinjskog porekla i koja je bogata kalorijama. Tri puta je češća kod žena koje su rađale: sreće se kod više članova jedne porodice (nasleđe).
Žučni kamenci mogu biti prosti i složeni. Prosti se sastoje iz jednog “sastojka žuči (holesterološki i bilirubinski). Holesterološki su obično usamljeni, jajasti, različite veličine. Mešoviti kamenci su češći i sadrže holesterol,bilirubin, kalcijum i bakterije.
Simptomi
Prisustvo kamena ili kamenja u žučnoj kesici dugo vremena protiče neprimetno, do kraja života. Nekada daje neke znake pre nego što se pokrene a obično dospe u vrat bešike, kanal žučne kesice ili glavni žučni kanal kada izaziva pojavu žučne kolike (žučnog napada).
Žučni napad javlja se 3-4 sata posle teškog jela (žumance, prženo meso, alkohol, hladno jelo, nerviranje), vrlo je jak, počinje ispod desnog rebarnog luka i širi se u leđa do ispod desne plećke (lopatice) i u desno rame. Vrlo je jak (čepa, čupa, seče). On je stalan ali se svaka 2-3 minuta pojačava. Bolesnik leži sa kolenima koja dodiruju trbušni zid. Posle dva sata bol popušta. Povraćanje hrane, sluzi i žuči drugi je znak a treći se javlja kasnije a to je žutica.
Tokom ove bolne krize, putem stolice može da se izbaci sitno (1-2 mm) kamenje, koje je krto. U prvo vreme, razmaci između napada su dugi a kasnije postaju kraći. Komplikacije bolesti su usled uglavljivanja kamena u kanalu žučne kesice. Dolazi do nakupljanja gnojavog sadržaja u žučnoj kesici ili kamen prelazi u glavni žučni kanal kada se javlja žutica, jer se prekida oticanje žuči u 12-palačno crevo. Mehaničkim delovanjem na zid žučne kesice, kamenčići prouzrokuju zapaljenje žučne kesice. Može doći i do zapaljenja pankreasa (jedno od najtežih zapaljenja) a može doći i do stvaranja nenormalne komunikacije (fistule) kesice preko njenog zida i trbušnog zida (spoljna fistula) ili šupljih organa u trbušnoj duplji. Najzad, kamen u žučnoj kesici može biti uzrok raka žučne kesice.
Kamen u glavnom žučnom kanalu
Kamen se može stvoriti i u samom kanalu (primarni kamen) i on postepeno raste te se stvara zastoj žuči a usled infekcije, i kada otkazu funkcije kanala, dolazi do pojave žutice i potpunog zapušenja (kompletna opstrukcija) i bolova (slični znaci kao kod kamena u kesici), kao i temperature i povećane jetre.
Kamen u glavnom kanalu, veći broj u žučnoj kesici ili jedan veliki zahtevaju obavezno hirurško lečenje.
