Simptomi, dijagnostika multipla mijeloma, preživljavanje
Ako sumnjate da su se kod vas pojavili znaci i simptomi multipli mijeloma, uz pomoć terapije se olakšavaju bolovi, sprečavaju komplikacije i usporava napredovanje bolesti što povećava šanse za preživljavanje. Ako simptomi ne ukazuju na multipli mijelom, verovatno vam lekar neće odrediti nikakav tretman, ali će redovno pratiti vaše stanje, kako bi se videlo da li bolest napreduje. To obično podrazumeva redovne testove krvi i mokraće. Ako se pojave znaci i simptomi, ili se posumnja da bolest počinje da napreduje, počinje se sa tretmanom.
Plazma ćelije su tip leukocita koji se nalazi u koštanoj srži. Kod se razvije multipli mijelom, plazma ćelije postaju kancerogene i nekontrolisano se množe. Ova bolest dovodi do oštećenja kostiju, imunog sistema, bubrega i crvenih krvnih zrnaca.
Često se kod multiplog mijeloma ne javljaju simptomi, ili mogu biti nespecifični – gubitak apetita, bolovi u kostima i česte groznice i temperatura. Terapija podrazumeva lekove, hemioterapiju, kortikosteroide, zračenje ili presađivanje matičnih ćelija.
Multipli mijelom simptomi
U ranijim fazama bolesti često se na javljaju nikakvi simptomi, ili su nespecifični (gubitak apetita, bolovi u kostima i povišena telesna temperatura).
Najčešći simptomi multipli mijeloma su bol u leđima ili kostima, anemija, zamor, gubitak apetita, opstipacija, hiperkalcemija, oštećenje bubrega i problemi sa telesnom težinom.
Kada se postavi dijagnoza multiplog mijeloma, pitajte svog lekara sve što vas interesuje i zajedno odlučite o tome koji tretman za lečenje je najbolji.
Učešće u kliničkim ispitivanjima
Klinička ispitivanja su naučne studije koje se sprovode uglavnom kako bi se ispitao efekat nekog novog leka pre nego što se pusti na tržište. Ovo je obično poslednja faza ispitivanja lekova ili uređaja. Ponekad je ovo jedini način da se dođe do terapije. Naravno, ovakvi vidovi terapije ne odgovaraju svakom pacijentu, tako da se uvek potpisuje saglasnost za učešće u ispitivanju.
Ako imate multipli mijelom (ili neku drugu vrstu karcinoma), možete pitati svog lekara da li se trenutno sprovodi neko kliničko istraživanje u kome možete učestvovati i da li vam preporučuje tu konkretnu terapiju.
Tu su i razni načini lečenja na prirodnije načine – uzimanje vitamina, lečenje biljem, posebnim režimom ishrane, masažom i akupunkturom. Mada nije dokazano da je sve nabrojano zaista i efikasno u lečenju multiplog mijeloma, svakako će vam pomoći da se osećate bolje. U svakom slučaju, posavetujte se sa svojim lekarom oko alternativnih načina lečenja.
Kako se određuje tretman za multipli mijelom?
Ne postoji jedinstven tretman za multipli mijelom. Strategija lečenja se određuje kada se uzmu u obzir sledeći faktori:
- Starost i opšte dravstveno stanje pacijenta
- Rezultati laboratorijskih i genomskih ispitivanja
- Komplikacije
- Da li je pacijent i ranije lečen od multiplog mijeloma
- Stil života pacijenta, njegovi ciljevi i izbor
Sve u svemu, multipli mijelom se najčešće leči kombinacijom lekova i radijacije. Ako čvorić od plazma ćelija nije u nekoj kosti, može se lečiti i hirurškim putem. Hemioterapija se primenjuje samo u slučajevima više tumora.
Multipli mijelom – lečenje u ranoj fazi bolesti
U prvoj fazi bolesti, multipli mijelom retko izaziva simptome. Kada se i otkrije, pacijenti mogu da žive i nekoliko godina bez terapije ako nema simptoma. Razlog tome je to što do sada nije dokazano da pacijenti koji su počeli sa lečenjem u prvom stadijumu bolesti žive duže. Zato se ovim pacijentima gotovo nikada ne daje terapija za rak. Ukoliko se javljaju problemi sa kostima, prepisuju im se bifosfonati.
Tretman se u prvoj fazi bolesti prepisuje u zavisnosti od toga kako plazma ćelije deluju pod mikroskopom i od stepena imunoglobulina.
Lečenje multiplog mijeloma i kasnijim fazama bolesti
Ljudi koji su u drugom ili trećem stadijumu bolesti ili koji imaju primarnu amiloidozu dobijaju tretman. Lekovi se biraju u odnosu na opšte zdravstveno stanje (posebno uzimajući u obzir oštećenje bubrega). Lečenje bifosfanatima se započinje zajedno sa hemioterapijom. Ako oštećenje kostiju izaziva neprijatne simptome, koristi se i zračenje.
Ponekad je pacijentu neophodna i transfuzija kako bi se sprečio drastično mali broj belih krvnih zrnaca, kao i antibiotici i imunoglobulin za lečenje i sprečavanje infekcija.
U nekim slučajevima se radi i transplantacija matičnih ćelija. Ponekad je potrebno ponoviti ciklus lečenja nakon transplantacije i tada je reč o „konsolidaciji“.
Postoji nekoliko lekova koji se koriste u lečenju multiplog mijeloma, i obično se koriste njihove kombinacije.
Mada za multipli mijelom ne postoji klasičan lek, uz pomoć različitih tretmana se bolest može staviti pod kontrolu i pacijent se može vratiti svojoj svakodnevnoj rutini.
Ciljana terapija se fokusira na abnormalnosti u kancerogenim ćelijama, koje pomažu tim ćelijama da prežive. Određeni lekovi sprečavaju aktivnost supstance u ćelijama mijeloma koja razlaže proteine. Na taj način ćelije mijeloma umiru. Ovi lekovi se obično daju intravenski.
Organska terapija se koristi da „natera“ sam imuni sistem da sam identifikuje, napadne i uništi ćelije mijeloma. Ovi lekovi se uglavnom uzimaju oralno.
Zračenjem se uništavaju ćelije koje se brzo razmnožavaju, uključujući i ćelije mijeloma.
Kortikosteroidi regulišu rad imunog sistema, i na taj način se leče upale u organizmu. Ovi lekovi se najčešće uzimaju u vidu tableta.
Transplantacija matičnih ćelija je procedura kojom se obolela koštana srž zamenjuje zdravom. Pre transplantacije, iz krvi se uzimaju matične ćelije koje služe za generisanje krvi. Nakon toga, pacijent se izlaže intenzivnoj terapiji zračenjem kako bi se uništila obolela koštana srž. Nakon toga se radi transplantacija matičnih ćelija, koje kroz krv dospevaju u kosti i tako započinje proces stvaranja nove koštane srži.
Terapija zračenjem podrazumeva izlaganje pacijenta rentgenskim zracima, koji uništavaju ćelije mijeloma i sprečavaju njihov dalji razvoj.
Koja kombinacija načina lečenja će odgovarati kom pacijentu dosta zavisi i od toga kako bolest napreduje, životne dobi pacijenta i opšteg zdravstvenog stanja.
Ako se smatra da će pacijentu pomoći presađivanje matičnih ćelija, prvi tretman će verovatno biti kombinacija ostalih tretmana. Nakon nekoliko meseci terapije, počinje se sa skupljanjem matičnih ćelija. Presađivanje se obično radi čim se potrebne ćelije skupe. Ponekad lekari predlažu i dve transplantacije. Nakon presađivanja matičnih ćelija, obično se radi ciljani ili organski tretman, kako bi se sprečila ponovna pojava multiplog mijeloma.
Ako se zbog nečega ne može uraditi transplantacija matičnih ćelija, prvobitna terapija obično podrazumeva kombinaciju zračenja sa kortikosteroidima, ciljanom ili organskom terapijom.
Ako multipli mijelom ne reaguje na tretman ili dođe do recidiva, obično se terapija ponavlja, ili se pokušava sa drugim tipovima terapije.
Komplikacije
Pošto multipli mijelom može izazvati mnoštvo različitih problema, možda će vam biti potrebna terapija i za neki od sledećih zdravstvenih problema:
- Bolovi u kostima: lekovi protiv bolova i zračenje obično pomažu protiv bolova u kostima.
- Problemi sa bubrezima: ako se javi teže oštećenje bubrega, potrebna je redovna dijaliza.
- Infekcije: u nekim slučajevima, pacijentima se daju vakcine kako bi se sprečile različite infekcije.
- Gubitak koštane mase: da bi se sprečio gubitak koštane mase, obično se prepisuju bifosfonati.
- Anemija: u slučajevima anemije, daju se lekovi za povećavanje broja crvenih krvnih zrnaca.
