Lekovito bilje drača (Paliurus – australis – spina christi) DRUGI NAZIVI: ljuta drača, crna drača, diraka, dirača, dračevica, žestica, čalija, hristova drača, hristov trn.
Lekovita biljka drača se tako zove zbog trnja koje se nalazi ispod listova, a neki botaničari smatraju da su njene grane poslužile za Hristovu krunu. Isto su mislili i hrišćanski hodočasnici kroz vekove, koji su grane drače nosili sa sobom kao uspomenu iz Svete zemlje.
OPIS BILJKE: Drača je drvenasta, grmolika, veoma bodljikava biljka visine 3 do 4 metra. Retke je krošnje a trnje joj je delimično savijeno unazad. Ima vrlo jak koren koji prodire duboko u zemlju. Iz glavnog korena izbija sporedno koren je, koje je takođe vrlo jako. Iz stabljike izbijaju ravni izdanci na kojima su pravilno raspoređeni listići tamnozelene boje jajastog oblika. Na jednom izdanku, uporedno s obe strane nalazi se obično 12 do 15 listića. Iz pazuha izdanka izbijaju mali, žuti, jako medonosni cvetići slabog mirisa. Plod je spljoštena, drvenasta, diskolika, žućkastocrvena koštunica, okružena širokim valovitim krilcem, veličine oko 2,5 cm. Plodovi su najpre žućkastozeleni, a kad sazru (oko avgusta) postanu žutosmedji. Imaju oblik diska koji je u sredini odebljao a prema rubu stanjen, valovito narovašen, radijalno isprugan i povijen prema strani suprotnoj od drške. U sredini je kuglasta koštica sa tri smeđe semenke, okružena sunđerastim i belkastim mesom, kod kojeg se sloj od sredine prema rubu stanjuje i prelazi u lomljivo i krhko opnasto krilce.
STANIŠTE: Raste na kamenitim i otvorenim mestima, uz puteve, među šikarom, grmljem i živicom, najviše u toplijim, južnim delovima zemlje i na području uz more. Često stvara guste i neprohodne šikare, zajedno s borovicom, crnim jasenom i drugim grmljem. Na južnim planinskim obroncima može dopreti do 1.500 m nadmorske visine. Sadi se i za živice.
VREME CVETANJA: Drača cveta od maja do avgusta.
LEKOVITI DEO BILJKE: Za lek se skupljaju dozreli plodovi, mali okrugli “kolačići” prečnika 2 do 3 cm, koji dozrevaju u avgustu.
LEKOVLTO DELOVANJE: Drača je odavno poznata kao antiseptičko sredstvo koje se uspešno koristi kod proliva, dizenterije (srdobolje), upale debelog creva i u lečenju nervnih i reumatskih bolesti.
U kuhinji: jestivo meso ploda sadrži dosta celuloze, neizdašno je i bez ukusa, pa i nema veće prehrambene vrednosti. Plodovi su možda nešto izdašniji i prikladniji za jelo u nedozrelom stanju, sredinom leta. Na području Mediterana ih ponekad iz zabave jedu pastiri i deca. Međutim, prema jednoj anketi u vreme Drugog svetskog rata blizu 40 posto domaćinstava priobalnog pojasa upotrebljavalo je plodove drače za hranu. Između ostalog, osušeni i samleveni plodovi služili su kao dodatak brašnu.
Čaj od drače: u plodovima drače ima dosta treslovina, pa u obliku čaja mogu služiti kao sredstvo za zaustavljanje proliva.
