Proteini i aminokiseline

Mišićima su potrebni proteini za rast! Upravo zato više od 40 godina proteinski su praškovi toliko popularni na tržištu sportske prehrane….

Svako bi očekivao da je do sada sama tema iscrpljena. No, nije tako. Zapravo, i dalje ostaje jednom od najvrućijih tema u savremenoj sportskoj prehrani. A sportisti i rekreativci upućuju i dalje na stotine pitanja: “Koja je vrsta najbolja?” “Koje proteine koristiti?” Nemojte itd pogrešno shvatiti, ovde ne govorimo o proteinu iz surutke. Zaista mnoštvo stručnjaka i potrošača upravo tu vrste proteinskog nadomeskom smatra jednim od boljih na planeti. No, tu želimo istaknuti činjenicu da se premalo pažnje poklanja novim i zanimijiva drugim proteinima. Zamislite samo da su naučnici prestali istraživati ovo područje 1960. godine, nakon što je belanac ustanovljen kao zlatni protein za ljude. Mnogi od nas bi i dalje ispijali čaše pune belanaca ujutro. Upravo je zato potrebno da nauku sportske ishrane nastavi istraživati i otkrivati. A trenutačno polje proteina vrvi pitanjima na koja je potrebno naći odgovore. Kao na primer postoje odredena pravila vezana uz proteine. Mnogi ljudi danas shvataju da moraju ovaj makronutrient konzumirati sa svakim od šest obroka na dan kako bi osigurali dovoljne količine aminokiselina potrebnih za podržavanje energetskih nivoa i mišićnog rasta. Takođe, isti ljudi sve više uče o različitim kvalitetima proteina . Što je viši kvalitet proteina, to ih telo bolje koristi i veća je verovatnoća da će bolje udovoljavati potrebama tela. No, ono što većina ljudi najverovatnije ne zna jest da osim što pružaju aminokiseline, mnogi proteini imaju zanimljive i moćne efekte. Nazovimo “funkcijskim karakteristikama” proteina.

Naučnici su tek počeli da istražuju to pitanje. Sve donedavno, jedina stvar s pomoću koje su se razlikovali pojedini proteini (barem u očima naučnika) bio je sastav aminokiselina – koliki je procenat svake aminokiseline sadržan u proteinu. No, sada postaje jasno da svaki izvor proteina ima i jedinstveni niz funkcionalnih karakteristika koji se razlikuje od vrsta aminoiciselina koje sadrži. A te funkcionalne karakteristike mogu biti zaista moćni faktori u razumevanju i korišćenju tih funkcija. Ovaj tekst pruža kratki kurs najnovijih naučnih otkrića o kvalitetima proteina – njihovim funkcionalnim znacajke, dobrim i lošim stranama i posebnim upotrebama svake od njih – pojedinačno ili u kombinaciji.

Proteini iz soje
Protein iz soje nikada nije bio popularan u teretani. Kad ste čuli nekog tipa u teretani kako nakon teškog treninga kaže: “Hej, Marko, hajdemo ovaj genijalni trening završiti s velikim tanjirom tofua.” To se jednostavno ne događa. Zašto? Kao prvo, jer tofu baš i nema neki zamamni ukus. No, važnije od toga je da se proteini iz soje (posebno u nerafiniranom obliku kao što su tofu ili teksturirani biljni proteini) nikada nisu smatrali visoko-kvalitetnim proteinima, jer su ekstrahirani iz bilinog materijala zbog čega su uviek smatrani inferiornim. A u određnoj meri, to je tačno, no i ta se situacija menja kako se razvija industrija soje. Celoviti proizvodi od soje koriste se kao aditivi već godinama, ali tek pre deset godina počeli su se uguravati na tržište suplemenata. Kad su prvi put došli na tržište, nudili su se grubi oblici sojinih proteina zasićeni solju i ugljikohidratima te s lošim sastavom aminokiselina. No, tokom posljednjih nekoliko godina, zahvaljujući naporima nekih firmi, ekstrakcija, koncentracija i razvoj procesa proizvodnje sojinih proteina dramatično su se promenili. Sada se nudi celi niz kvalitetnih proizvoda. Novi sojini proteini nazivaju se sojinim izolatima. Premda je riječ o prilično novom proizvodu, proizvođači ne gube vreme testirajući ga. Kao prvo, dali su izolate soje na usporedno testiranje s proteinima iz belanaca, mleka i govedine. Prema najsavremenijim merilima svaki protein koji da rezultat 1,0 smatra se pogodnim i dobrim za ljudsku upotrebu. Sojini proteini su pokazali taj rezultat zajedno sa Casein i proteinima iz jaja. Zanimijivo je da je rezultat testiranja goveđeg proteina bio 0,92. Da bismo dalje uneli pometnju ovakvim otkrićima, sprovedeno je kliničko istraživanje kako bi se definisali učinci sojinih izolata u poređenju s goveđim proteinima. Tokom te dugoročne studije na zdravim, mladim muškarcima, ispitanici su jeli 0,8 g na kilogram telesne težine ili sojinog ili goveđeg proteina (tek 72 g na 100 kg telesne težine). Bili su to jedini izvori proteina koje su konzumirali. Kliničko je istraživanje pokazalo da su količine proteina u telesnom tkivu biie slične u obe grupe, te nije primećeno propadanje ćelijske mase. Autori istraživanja saželi su sve na sledeći način: “Nutritivni kvalitet izoliranih sojinih proteina je visok i stoga može služiti kao isključivi i jedini izvor esencijalnih aminokiselina i nitrogena s ciljem održavanja nivo proteina u zdravih odraslih osoba.” Zaista snažne reči za momke u belim mantilima. I stoga, postoje izolati soje visokog kvaliteta i zaista moćnog sastava amino-kiselina.

No, što još rade?
Mnogo toga.
Prednosti
Izolat sojinog proteina ima najviše koncentracije aminokiselina. U “kritičnom grozdu” uključene su BCAA, te glutamin i arginin. Tih 5 aminokiselina čini 36,2% Supre soi proizvoda. Sam glutamin čini 19,1% – za dlaku manje od caseina. Taj koncentrisani oblik presudnih aminokiselina može čuvati mišiće kad je unos kalorija ograničen. Razna su istraživanja pokazala da dosledno uzimanje sojinih izolata može poboljšati proizvodnju tiroksina (T4), stimulirajućeg hormona štitnjače (TSH), triiodotironina (T3), pa čak insulina u uporedbi s drugim izvorima proteina, kao što su casein i proteini iz ribe. Tiroksin je glavni faktor u regulaciji brzine metabolizma (odnosno brzine kojom telo troši kalorije). Jednostavnije rečeno, što je više tiroksina, brži je metabolizam. Ta podrška metabolizmu može pomoći lju-dima koji pokušavaju smršati. Moguće sekundarno kad je reč o gore spomenutim učincima, istraživanja na životinjama pokazuju da izolat sojinog proteina i peptida može smanjiti gubitak nitrogena i pojačati gubitak masnoća u poređenju s Caseinom. Još zanimljivije istraživanje na životinjama ukazuje na to da izoflavoni koje nalazimo u izolatu sojinog proteina (daidzein) može normalizovati učinke proizvodnje hormona. Mužjaci životinja koji se koriste u laboratorijama iskusili su veće lučenje testosterona i hormona rasta kao i veći rast mišića, a kod ženki je zapravo došlo do gubitka na težini i smanjenja nivo testosterona i hormona rasta. Izolati sojinih proteina takođe imaju zanimljivu sposobnost smanjenja viskoznosti krvi (proređivanja krvi – poput aspirina). Ta funkcionalna karakteristika podupire cirkulaciju i dostavljanje nutrienata u mišiće koji rade.

Slabosti
Mnogi proizvodi sojinih proteina niskog kvaliteta nemaju jedinstvene funkcionalne funkcije. Jedan način da se osigura kvalitet sojinog proteina jest da se traže proizvodi koji imaju ime Supre. Izolat sojinog proteina ima relativno niske nivoe esencijalne aminokiseline metionina.
PROTEINI IZ SURUTKE